20.04.2019   738 Görüntülenme   İLK YARDIM BİLGİSİ   0 Yorum  

A- TARİFLER

Kırık, herhangibir sebebe bağlı olarak (kaza ve hastalık gibi) kemik dokusu bütünlüğünün bozulmasıdır.

Çıkık, herhangi bir nedenle eklem yüzeylerinin birbirlerinden ayrılması ve eklem yapısının bozulmasıdır.

Burkulma, eklem bağlarının ve eklem yüzeylerinin zedelenmesidir.

Kazalar sonucu yaralanmalarla birlikte kemiklerde kırılmalar eklemlerde çıkmalar ve burkulmalar sık sık görülmektedir. Kemikler kırılınca, çerçevesinde bulunan organ ve dokuların ayrıca yaralanmasına neden olduklarından kırıklar çıkık ve burkulmalara göre daha tehlikelidirler.

 

B- KIRIKLARIN OLUŞ ŞEKİLLERİ VE ZARARLARI

Kaza sonucunda kırklar değişik şekillerde meydana gelirler. Keiğin kırılış şekline göre isim alırlar. Buna göre kırık çeşitleri şunlardır.

a) Basit Kırık:

Basit kırıklarda, kırık kemik uçları yerlerinden ayrılmamış, kırık çevresinde bulunan doku ve organlara zarar vermemişlerdir. Böyle kırıklara aynı zamanda kapalı kırıklar da denir.

Şekil : Basit (kapalı) Kırık

 

b) Açık Kırıklar:

Kırık kemik uçlarından biri veya diğerleri dokuları keserek deri dışına çıkarlar. Bunun sonucunda damar sinir ve kaslar harabiyete uğrarlar. Açık yara, kanama ve sakatlıklar açısından önem taşırlar.

Şekil : Açık Kırık

 

c) Komplike Kırıklar (Karmaşık kırıklar):

Bu tür kırıklarda kırık kemik ucu komşu organlarda harabiyete neden olur. Kaburga kemiği kırıklarında akciğerin yaralanması, baş kemiği kırıklarında beynin yaralanması gibi.

Şekil : Komplike ve Çöken Kırık

 

d) Çöken Kırıklar:

Özellikle yassı kemiklerin bir bölümünün kırılarak çökmesi ve komşu organlara baskı yapmasıdır.

Bunlardan başka kemikleri kırılış şekillerine göre de isimlendirmek mümkündür. Yaş ağaç kırığı, enine kırık, eğri kırık, spiralkırık, parçalı kırık, teleskopik kırık gibi.

 

C- BELİRTİLER

Kırık belirtileri:

- Ağrı: Yapılan basınç ve hareketle ağrı artar. Şoka neden olabilecek kadar şiddetlidir.

- Duyu bozuklukları: Sinirler harabiyete uğradığı için kırık bölgeden uç kısımlara doğru duyu bozukluğu olur.

- Hareket edememe: Kemik kırıldığı zaman organ işlevini yapamadığından hareket edemez.

- Hassasiyet: Kırık bölgeye dokunulduğunda yaralı aşırı tepki gösterir.

- Ses: Elle kontrolde kırık uçlarından ses alınır.

- Şişme, morarma: Kırık bölgede iç kanama sonucu şişme ve morarma görülür.

- Yaralanmalar: Kırık bölgede çeşitli yaralar görülür.

- Şekil bozukluğu: Kırılan organın şekli bozulur.

 

Çıkık Belirtileri:

Şişlik, eklemde şekil bozukluğu, vücut simetrisinin bozulması, tam veya yarım hareketsizliktir.

Şekil : Omuzda çıkık A- Sağlam omuz, B- Çıkık omuz

 

Burkulma belirtileri:

Eklemde şişme, morarma, kan toplanması, ağrı ve buna bağlı ağrı şoku, kısmi hareketsizlik ve hareketten kaçınmadır.

Şekil : Bilekte burkulma

 

D- İLK YARDIM, GEÇİCİ TESPİT VE SARGI METODLARI

a) Genel İlkeler:

Kırık, çıkık ve burkulmalarda ilk yardımın genel ilkeleri şunlardır.

- Gereksiz hareketlerden laçınılarak doku harabiyeti önlenir.

- Organ, tespit edilip istirahate alınır.

- Muhtemel gelişebilecek şokla mücadele edilir.

- Kırığın yan etkileri ile mücadele edilir.

- Varsa, yaralar dış etkenlerden korunur.

- Kırığın durumuna uygun olarak poziyon aldırılır ve bu pozisyonda sevk edilir.

b) Çıkık ve burkulmalarda İlk Yardım:

- Çıkık ve burkulmaların olduğu eklem tespit edildikten sonra istirahate alınır.

- Ağrı dindirilir ve şoka karşı önlem alınır.

- Vücut sıcak tutulur.

- Çıkık ve burkulmada soğuk ve basınçlı sargı uygulanır. Burkulan bölge 12 saat süre ile soğuk daha sıcak tutulmalıdır.

-Burkulmada eklem şişmesini engellemek için vücut seviyesinden yukarı tutulur.