07.04.2019   622 Görüntülenme   İLK YARDIM BİLGİSİ   0 Yorum  

A- KANAMAYI DURDURMADA GENEL KURALLAR

Kanamaların durdurulması, ilk yardımın öncelikli hedeflerinden birisidir. Kanamanın durdurulmasında aşağıda ayrıntılı olarak açıklanan metodlar vardır. Çerçevedeki imkanlar, kanamanın çeşidine ve kanamalı sayısına göre tercih edilir.

Şekil : Parmakla basınç yaparak kanamanın durdurulması

 

a) Parmakla basınç:

Kanayan yerin üzerine parmaklarla basınç yaparak damarın sıkıştırılması esasına dayanır. Yara üzerine direkt basınç uygulandığı için elin veya parmakların mümkün olduğunca temiz olmasına özen gösterilmelidir. Burun kanamasında hasta oturtulur. Burun bölgesi parmakla sıkıştırılır. Gerekirse pamuk tampon konur. Başa ve boyuna soğuk su dökülür veya buz tatbik edilir.

b) Basınç noktalarına baskı uygulanması:

Atardamarlar, genel olarak vücudun iç kısımlarından geçer. Fakat bazı bölgelerde bu damarlar deri altından geçer. Aynı zamanda bu bölgelerde atardamar altında kemik vardır. Bu yapıdan yararlanarak, kanayan yere kan götüren atardamar, deri ile kemik arasında,sıkıştırılarak kan kaybı durdurulur veya azaltılır.

Şekil : Kanamayı durdurmada basınç noktaları

 

Basınç noktaları şunlardır:

- Boyun ön noktası (boyun atardamarı),

- Kulağın ön üst noktası (yüz atardamarı),

- Köprücük kemiği altı noktası,

- Kolun üst, iç kısmı noktası (kol atardamarı),

- Karın orta ön noktası (karın atardamarı),

- Kasık noktası (bacak atardamarı)

 

c) Kanayan bölgenin kalp hizasından yukarıda tutulması:

Şekil : Kanayan organın kalp hizasından yukarıda tutulması

 

Genellikle kol, bacak ve baş kanamalarında kanayan organın mümkün olduğunca kalp seviyesinden yukarıda tutulan organlarda kan basıncı azalacağından, kan kaybı oranında da azalma olacaktır. Bu işlem, diğer ka durdurma metodları uygulandıktan sonra yerine getirilmelidir.

 

d) Basınçlı sargı uygulaması:

Kanayan yerin üzerine sargı ve tampon uygulanması esasına dayanır. Uygulaması; ilk yardım çantasında bulunan rulo sargı iki üç tur açık yara üstüne konulan tampon üzerinden sarılır. Kanayan damar üzerine gelecek şekilde tampon yerleştirilir. Sargı tekrar tampon üzerinden kan duracak sıklıkta sarılarak tesbit edilir.

Şekil : Basınçlı sargı

 

B- TURNİKE UYGULAMASI

a) Tarifi:

Kol ve bacak kanamalarında damarın deri ile keimk arasında sıkıştırılarak büyük kanamaların durdurulmasıdır. Turnike, tek kemikler üzerinden uygulanır. Tek kemikler, kollarda, dirsek ile omuz arasında, bacaklarda ise diz ile kalça arasında bulunmaktadır.

b) Uygulama tekniği:

Turnike olarak kullanılacak malzemenin 6-8 cm genişliğinde elastik ve yumuşak olması gerekir. İplik, sicim, bağ, kablo vs. gibi ince ve kesici malzemeler turnike olarak kesinlikle kullanılmamalıdır.

Şekil : Turnike uygulama tekniği

 

Turnikenin uygulama tekniği şöyledir:

- Turnike uygulanacak yer tesbit edilir.

- Damar üzerine gelecek şekilde baskı tamponu yerşetirilir.

- Tamponun üzerine turnike olarak kullanılacak malzeme 2-3 kez sarılır ve bağlanır.

- Bağ üzerine turnikeyi sıkıştırmaya yarayacak olan çubuk, kalem, tornavida gibi malzeme yerleştirilir ve tekrar bağlanır.

- Kan duruncaya kadar sıkıştırma çubuğu çevrilir.

- Kan durduktan sonra çubuk, başka bir bağla sabitlenir.

İlk yardım çantalarında her ne kadar turnike malzemesi bulunmakta ise de gerektiğinde kemer, kıravak, kaşkol, eşarp, çorap vb. malzemeler turnike olarak kullnılabilir. Turnike uygulaması sırasında atılacak düğümlerin, kolay çözülebilecek şekilde olması gerekmektedir.

- Turnike elbise üzerinden veya tatbik yerine ince bir bez konduktan sonra (gömlek kolu) uygulanabilir.

 

c) Turnike uygulanmasından sonra yapılacak işlemler:

İlk yardımcı, turnike uygulanan kazazede ile aşağıda işlemleri yerine getirmek üzere sağlık kuruluşuna kadar gitmelidir.

 

Turnike bağlandıktan sonra yapıalcak işlemler şunlardır:

- Turnikenin uygulama zamanı bir yere not edilir.

- Her yirmi dakikada bir 5-10 saniye kadar turnike gevşetilir. Bu sırada daha fazla kan kaybını önlemek için kanayan yere direkt basınç uygulanır. Böylece dokunun kanla beslenmesi sağlanır. Gangren önlenir.

- Kazazedenin hayati faaliyetleri kontrol edilir.

- Turnike birsaatten fazla uygulanmamalıdır. Uygulanan turnike bir saatten fazla kalması halinde gevşetme aralıkları sıklaştırılır.

- Turnikenin üzeri başka bir sargı ile sarılmamalıdır.

- Turnike süresinin 2,5 saati geçmesi çok tehlikelidir.

- Yaralının görünen yerine "T" harfi konur.