Şok Nedir, Türleri Nelerdir ve İlk Yardım İlkeleri
08.04.2019 1452 Görüntülenme İLK YARDIM BİLGİSİ 0 Yorum
A- ŞOKUN TARİFİ
Çeşitli sebeplere ve genellikle dolaşım yetmezliği sonucunda organizma canlılığında görülen azalma olayıdır.
Şoku meydana getiren sebep devam ettiği sürece ve önlem alınmadığında gittikçe şok derinleşir.
Şoktan ölümün sebebi, dolaşımdaki yetersizlik sonuc organ ve dokulara kan yolu ile yeterince oksijen ve nemli maddelerin taşınamaması ve artık maddelerin kanda birikmesidir.
B- ŞOKUN SEBEPLERİ
Şoka sebep olan etkenler şunlardır:
- Çok şiddetli ağrı, sancı,
- Geniş yanıklar,
- Yaraların iltihaplanması,
- Ani korku ve aşırı heyecan,
- Fazla kan kaybı sonucu kan hacminin azalması,
- Kan yapısındaki değişiklikler,
- Kalp ve damar hastalıkları,
- Sargı bezlerindeki anormal çalışmalar,
- Beslenme yetersizlikleri ve dengesizlikleri,
- Damarların genişlemesi sonucu kanın doku ve organlarda duraklaması,
- Sinir sistemini etkileyen ilaçların kullanılması,
- Aşırı su ve tuz kaybı,
- Aşırı duyarlılık ve alerjiktir.
C- ŞOK ÇEŞİTLERİ
a) Gelişmelerine göre şok çeşitleri:
- Hemen oluşan şok,
- Sonradan oluşan şok,
- Dönüşü olmayan şok
b) Sebeplerine göre şok çeşitleri:
- Kanama şoku,
- Ağrı ve korku şoku,
- Kalp ve damar hastalıkları şoku,
- Ateşli hastalıklar şoku,
- Alerji şoku,
- Zehirlenmelere bağlı şoklar.
D- ŞOKUN BELİRTİLERİ
Şokların genel olarak belirtileri şunlardır:
- Halsizlik, bitkinlik ve huzursuzluk,
- Vücut ısısında düşme, titreme, soğuk terleme,
- Bilincin kısmen kaybolması, şaşkınlık,
- Deride renk solukluğu, sararma,
- Nabızda atım sayısında artma ve zayıflama,
- Solunumun yüzeysel olması ve sayısında artma,
- Bulantı kusma
E- ŞOKLARDA İLK YARDIM UYGULAMASI
Şekil : Şok Pozisyonu
Şoklarda ilk yardımın en temel ilkesi şoka sebep olan etkenin ortadan kaldırılmasıdır. Kanama şoklarında kanamanın durdurulması, ağrı şokunda ağrının dindirilmesi gibi.
Aynı zamanda şoku engellemek için genel olarak şu uygulamalar yapılır:
a) Kazazede şok pozisyonuna alınır.
Bu pozisyonda kazazede; bir düzlem üzerinde baş aşağıda, ayakları 20-25 cm yukarı kaldırılır. Bu baş aşağı eğik durumda, beynin kanla beslenmesi sağlanacaktır. Baş aşağı eğik duruma, sırt üstü ve yan yatış pozisyonunda getirilebilir.
Göğüs yaralanmasında yarı oturuş pozisonu aldırılabilir.
b) Kendisine güven telkin edilerek bilinci açık tutulur.
c) Solunumu gözlenir. Gerekirse suni solunum yapılır.
d) Yaralının üstü örtülerek vücut ısısı kontrolde tutulur.
e) Kırık yaralar için gerekli ilk yardım işlemleri yapılır.
f) Boyun ve beldeki sıkı giysiler gevşetilir.
g) Turnike varsa açıkta kalması sağlanır.
h) Acil bakıma alınması çabuklaştırılır.